- Gaz ve şişkinlikten kurtulmanın 9 yolu
- Dikkat! Aşırı gaz çıkarmak depresyon belirtisi olabilir
- Sürekli gaz çıkarmak neyin belirtisi
- Bağırsak gazının sebebi
Vücuttan Gaz Çıkarmak Önlenebilir Bir Davranış mıdır?
Vücuttan gaz çıkarmak önlenebilen bir davranış mıdır?
Gaz çıkarma, aşırı havanın vücuttan çıkarılmasına denilmektedir. Herkeste olabilen doğal bir vücut tepkisidir. Ancak gaz çıkarma, toplum içerisinde kaba bir davranış kabul edildiği için kişileri zor durumda bırakabilir veya kişiyi alay konusu yapabilir.
Vücuttaki gaz nedir?
Vücuttaki gazlar genellikle; nitrojen metan, oksijen, hidrojen ve karbondioksit gazlarından oluşmaktadır. Vücutta gaz, birçok farklı sebepten dolayı meydana gelebilir. Tüketilen yiyecek ve içecekler, bunların sindirilme aşaması ve de bağırsakta bakteri oluşumu vücutta gazın en büyük nedenlerindendir. Gaz çoğunlukla; yiyecek veya içecek tüketirken hava yutma veya bu yiyeceklerin sindirimi esnasında oluşur. İçeride biriken gaz, kişiyi rahatsız edeceği veya da sancıya ve karında şişkinliğe yol açabileceği için vücuttan atılması gerekmektedir. Bu gaz çıkışının yolları ise, geğirme ve yellenmedir.
İnsan neden gaz çıkarır?
Gaz çıkarma şikayeti fazlaysa neler yapılabilir?
Gaz çıkarma, belli oranda normal kabul edilir ancak kişinin yaşamını olumsuz etkileyecek boyutta ise bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Bu durumda ilk etapta aşağıdaki maddeleri deneyerek, geçmemesi halinde bir sağlık kuruluşuna başvurmanız en sağlıklısıdır.
Çok Çok Fazla Gaz Çıkarıyorsanız Bu İpuçlarını Dikkate Alın
Aşırı havanın gaz yoluyla bağırsak kanalından atılması hem normal hem de doğal bir reaksiyondur.
Öyleyse neden bu konu özelikle gençlerin şakalarına konu oluyor? İlk akla gelen cevap, vücudun iç korna bölümünün aniden biraz fazla yüksek sesle çıkardığı garip seslerin çevredeki herkes tarafından fark edilir hale gelmesinden dolayı…
Gerçeği söylemek gerekirse, gaz salınımı muhtemelen gün boyunca 14-23 kez, çoğu zaman dikkat çekmeden gerçekleşir. Çoğu insan için önemli bir sorun değil. Ama ya sizin için bir sorunsa?
Sizi rahatsız eden bir miktar gazınız varsa, sosyal olarak kabul edilebilir bulmuyorsanız ve yaşam tarzınızı rahatsız ediyorsa, doktora kontrol ettirmelisiniz.
Utanç duyuyorsanız, günlük aktivitelerinizi etkiliyor veya acı çekmenize veya utanmanıza neden oluyorsa, sorunu en aza indirmek için adımlar atabilirsiniz.
Aşırı gaza ne sebep olur?
Gaz, sindirim kanalınızda birikir, çünkü içerken, yerken ve hatta gülerken havayı yutarsınız. Ancak bazı yiyecekler de fazla gaz üretir. Bu, geçişini daha zorlayıcı hale getirme ihtiyacını kontrol edebilir.
Bağırsaklarınız halsiz ise, yiyecekleri bağırsaklarınızdan yavaşça hareket ettirirseniz (yavaş hareket), fazla gaz toplayabilir. Sisteminizde ne kadar uzun bir süre yemek bulunursa, o kadar fazla gaz üreten bakteri birikerek karın rahatsızlığına neden olur.
Metabolizmanızın yavaşlaması ve besinlerin kolon boyunca hareketlerinin yavaşlaması nedeniyle yaşlandıkça daha fazla gaz da üretiyorsunuz. Evet, bağırsak yolu bile doğal olarak zamanla yavaşlar.
Diyabet, skleroderma, tiroid disfonksiyonu, ince bağırsakta aşırı bakteriyel çoğalma, irritabl bağırsak sendromu, divertiküloz gibi tıbbi durumlarınız varsa veya sedanter bir yaşam tarzınız varsa, aşırı gaz birikmesi de daha fazla sorun yaratır.
Uyku apnesi şişkinliği daha da kötüleştirebilir mi?
Bazı durumlarda, uyku şekliniz sisteminizde aşırı gaz birikmesine katkıda bulunabilir.
Erkeklerin yaklaşık yüzde 25’inin ve kadınların yaklaşık yüzde 10’unun uyku apnesi vardır, bu da ağızları açıkken horlamalarına neden olur.
Uyku apnesi olan insanlar çoğunlukla ağzından solur ve horlarken ve yuturken çok fazla hava yutarlar. Bu onların gaz ağrısı ile uyanmasına neden olur, çünkü bütün gece havayı yuturlar.
Uyku apneniz olduğundan şüpheleniyorsanız doktorunuzla konuşun.
Gaz birikimi nasıl sınırlanır?
Sisteminizdeki aşırı gazın etkisini azaltmaya yardımcı olmak için şu ipuçlarını takip edin:
Egzersiz yapın. Ne kadar aktif olursanız, gazı bağırsak sisteminizden o kadar sık ve gizli bir şekilde atarsınız. Sindirim sisteminin hareket etmesini sağlamaya yardımcı olmak için karın güçlendirme egzersizlerine odaklanın. Her hafta en az 30 dakika üç veya dört gün çalışmayı hedefleyin.
Potansiyel sebzeleri sınırlayın. Lahana, karnabahar, brokoli, Brüksel lahanası ve kuşkonmaz diğer sebzelerden daha fazla gaz üretir. (Ama aynı zamanda besleyicidirler, bu yüzden onlardan tamamen uzak durmayın!)
Laktoz intoleransı varsa süt ürünlerinden kaçının. Süt, peynir veya yoğurt yerseniz, sindiriminizi kolaylaştırmak için önceden Lactaid® almayı düşünün.
Kabızlığa karşı korunun. Bağırsak hareketini her yerde, günde üç kez, diğer günde bir kez yapmak normaldir. Bu, gaz üreten bakterilerin birikmesini sınırlamaya yardımcı olur. Hidrasyon ve egzersiz, bu bölümde hareketlerin devam etmesine yardımcı olabilir.
İlaçlarınızı gözden geçirin. Narkotik, dekonjestanlar, alerji ilaçları ve bazı tansiyon ilaçları bağırsak süreçlerinizi yavaşlatabilir. Bir değişiklik yapmanız gerektiğini düşünüyorsanız, doktorunuzla konuşun.
Karbonatlı içecekleri, mayalı yiyecekleri ve yüksek fruktozlu mısır şurubu içeren içecekleri sınırlayın. Bu ürünler daha fazla gaz ekler veya sindirim kanalınızdaki bakterileri besler.
Bu ipuçları, gaz sorununuzu gidermeye yardımcı olacaktır ve belki de sizi sosyal durumlarda daha az endişelendirebilir.
Sağlığınızdaki herhangi bir değişiklik hakkında doktorunuzla konuşmanız da önemlidir. “Bağırsak hareketlerinde bir değişiklik oluyorsa (özellikle ani ise) veya bir şeyin doğru olmadığını düşünüyorsanız, doktorunuza danışın.
Gaz ve şişkinlikten kurtulmanın 9 yolu
Türkiye’de her 4 kişiden birinde görülen şişkinlik ve gaz problemine ilişkin bilgiler veren Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Suna Yapalı, 9 öneri sıraladı.
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Suna Yapalı “Gaz ve şişkinlik yaşam kalitesini etkileyen önemli bir sorun. Toplumumuzda yaklaşık her 4 kişiden birinde görülüyor ve gastroenteroloji poliklinik başvurularının önemli bir kısmını oluşturuyor. Hastalar, midede ya da karında gaz, geğirme, karında şişkinlik ve aşırı gaz çıkarma yakınması ile başvurmaktadırlar. Gaz ve şişkinlik tedavisi oldukça zordur, hastalar ilaçlara rağmen şikayetleri tekrarladığı için genellikle mutsuzdurlar. Bu nedenle iyi bir hekim-hasta işbirliği ile hastalara zaman ayrılarak sebeplerin ve düzeltilebilir faktörlerin anlatılması başarı oranlarını artıracaktır” diyor.
Karında şişkinlik ve gaz yakınmasının altta yatan faktörlerinin mutlaka araştırılması gerektiğini belirten Doç. Dr. Suna Yapalı, herhangi bir hastalıktan kaynaklanmıyorsa kişinin tükettiği besinler ve yaşam tarzı ile ilişkili olduğunu, alınacak bazı önlemlerin sorunla mücadelede fayda sağlayabileceğini söylüyor. Doç. Dr. Suna Yapalı, gaz ve şişkinliktene kurtulmanın 9 yolunu anlattı, çok önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
1.Aşırı hava yutmayın!
Yutulan hava, sindirim sistemindeki gazın en önemli sebeplerinden birisi. Hızlı yemek yemek, yemek yerken konuşmak, sakız çiğnemek, sigara, puro ya da pipo kullanmak, içecekleri pipetle içmek, derin iç çekmek daha fazla hava yutulmasına neden olurken gaz ve şişkinliğe yol açıyor. Hava dışarı atılamazsa aşağıya bağırsaklara inerek karında dolgunluk, şişkinlik ve ağrıya yol açabiliyor. Bu nedenle telaşeden uzak, iyice çiğneyerek yemek yemeli, yerken çok konuşmamalı, katı besinleri su ile yutmamalı, içecekler geniş ağızlı bardaklardan içilmeli, puro, pipo, sigara içmemeli, ağız açık uyumamalı ve derin iç çekmelerden kaçınılmalı.
2.Az yağlı ve küçük porsiyonlar tüketin
Bir oturuşta büyük porsiyonlar yerine, daha az ve daha sık yemeye özen gösterin. Yemekler az yağlı olmalı çünkü yağ ve hava beraberliğinde mide içerisindeki basınç artıyor, ayrıca yağlı gıdalar mide boşalımını yavaşlatarak karında rahatsızlık ve şişkinliğe yol açıyor.
3.Yemek sonrası uzanmayın
Kişinin oturuş ve duruş şekli gazın bağırsaklara iletilmesinde önemli rol oynuyor. Oturma pozisyonunda yutulan hava yemek borusundan geri çıkarak ağızdan atılırken, yatar pozisyonda ise ince bağırsaklara geçiyor. Yemeklerden sonra sırt üstü yatmayın. Dik oturun, ayakta durun ya da yürüyüş yapın. Ayrıca bazı kişilerde yapısal olarak karın kaslarındaki gevşeklik ve yemek sonrası kambur oturmaya bağlı olarak bağırsaklardan gaz çıkışı sağlanamıyor.
4.Yürüyüş ve egzersiz yapın
Fiziksel aktivite bağırsakları daha düzenli hareket ettirerek gaz atılımını ve dışkılamayı kolaylaştırıyor. Yemeklerden 2 saat sonra yapılan yürüyüş gazın atılmasını sağlıyor. Ayrıca yoga gibi karın kaslarını çalıştıran egzersizler de sindirim kanalından gaz çıkışına fayda sağlıyor.
5.Laktoz intoleransına dikkat
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Suna Yapalı “Bazı kişiler belirli karbonhidratları sindiremezler. Klasik bir örnek, süt ürünlerinde bulunan ana şeker olan laktozdur. Bu nedenle, büyük miktarlarda laktoz içeren süt, yoğurt, ayran, krema, tereyağı ve dondurma tüketmek, kramp ve ishal ile birlikte artan gaz üretimine yol açabilir. Laktoz içerikleri düşük olduğu için kaşar peyniri, beyaz peynir, süzme peynir, labne peynir ve lor peyniri gibi peynir türleri ciddi semptomlara yol açmıyorsa tüketilebilir” diyor.
6.Sebze, meyve ve lifli gıdada aşırıya kaçmayın
Lifli gıdalar sindirim sistemi sağlığı için gerekli ancak lifli gıda alımını yavaş yavaş artırın ve vücudunuzun adaptasyonunu sağlayın. Aşırı sebze ve meyve tüketiminin de gaz üretimini artıracağını unutmayın.
7.Gazlı, şekerli içecekler ve tatlandırıcılardan uzak durun
Gazlı içecekler, maden suyu, kola, bira, soda, fruktoz içeren meyve suları, tatlandırıcılar ve bu tatlandırıcıların kullanıldığı sakızlar dahil ürünler ile efervesan tabletlerden (suya atıldığı zaman küçük gaz kabarcıkları çıkartarak köpüren eriyen tabletler) uzak durun.
8.Bu besinleri tek başına tüketerek diyet listesi tutun
Brüksel lahanası, lahana, brokoli gibi gıdalar daha fazla gaz üretimine yol açarak gaz ve şişkinlik yakınmasına yol açabiliyor. Bunun yanı sıra, sarımsak, soğan, fasulye, nohut, bakla, bezelye, havuç, kereviz, patates, patlıcan, mantar, turp, pırasa, kuru üzüm, muz, kayısı, erik, kiraz, çilek, kavun,karpuz, elma, ekşi meyveler (portakal, kivi, armut), şeftali, bulgur, mercimek, buğday tohumu, simit, hamur işleri, çok şekerli tatlılar da gaz üretimini artırıyor. Kişiden kişiye farklılıklar olmakla beraber gaz ve şişkinlik yakınmanız varsa bu gıdaları tek başına tüketin. Diyet günlüğü tutarak şikayetinizi artırdığını tespit ettiğiniz gıdadan uzak durun.
9. Psikiyatrik destek almaktan kaçınmayın
Huzursuz Bağırsak Sendromu’nda, bağırsaktan mesaj taşıyan sinirler aşırı aktif oluyor ve normal miktardaki gazın daha fazla ve daha aktif hissedilmesine yol açıyor. Karın ağrısı, şişkinlik, ishal ve/veya kabızlığa neden olabiliyor. Huzursuz Bağırsak Sendromu tanısı organik bir hastalık dışlandıktan sonra konulmalı. Hekim önerisi doğrultusunda ilaç tedavisi ve gerektiğinde psikiyatrik destek almaktan kaçınmayın.
GAZ VE ŞİŞKİNLİK, BU HASTALIKLARIN BELİRTİSİ OLABİLİR
Gaz ve şişkinlik; sindirim sistemi veya diğer karın içi organ kanserleri, bağırsak enfeksiyonları, inflamatuar bağırsak hastalıkları, karaciğer sirozu, kronik pankreatit ya da çölyak hastalığı gibi önemli hastalıkların habercisi olabilir. Ayrıca hassas bağırsak sendromu veya laktoz intoleransı gibi altta yatan organik bir problemin olmadığı ancak kişinin yaşam kalitesini bozan durumlara bağlı da oluşabilir. Organik bozukluklar dışlandıktan sonra altta yatan hastalığı olmayanlarda şişkinliği ve gazı önlemeye yönelik önlemlerle sorunun önüne geçilebilir.
KİMLER GLUTENSİZ BESLENMEYİ UYGULAMALI?
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Suna Yapalı “Şişkinlik şikayeti olan pek çok kişi kendisinde gıda intoleransı olduğundan şüphelenerek gıda intolerans testlerine başvurmaktadır. IgG temelli kan örneği ile yapılan ticari testler gıda intoleransı olmayan kişilerde bile yüksek sonuçlar verebilmekte, hatta hayatınızda hiç tüketmediğiniz bir gıdaya bile intolerans olduğunu gösterebilmektedir. Bu testler pahalıdır ve kanıt değerinin düşük olması nedeniyle Allerji, İmmunoloji ve Gastroenteroloji otoritelerince önerilmemektedir. Bunun yerine gıda intoleransından şüphe edilen gıdaların diyetten belirli bir süre ile çıkarılması, şikayetlerin ortadan kalkması ve diyete ilave edilmesiyle şikayetlerin tekrarlaması tanıya yardımcıdır. Ayrıca glutensiz diyet sektörünün büyümesi ile glutenin şişkinlik yaptığı inancı yaygınlaşmış ve glutensiz beslenme alışkanlığı meşhur olmuştur. Ancak bilinçsizce glutensiz beslenme, uzun dönemde kalp ve damar hastalıkları, diyabet, obezite, kalp ve damar hastalıkları riskini artırmaktadır. Bu nedenle Çölyak hastalığı tanısı konulan kişiler dışında uygulanmamalıdır.
Gaz çıkarmak, genellikle sağlıklı bir bedensel işlev olarak kabul edilir ancak yeni bir çalışma, aşırı gaz çıkarmanın aynı zamanda depresyon, kaygı ve diğer zihinsel hastalıkların bir işareti olabileceğine dikkat çekti.
• Bazı yiyecekleri yok edin. Yaygın olarak gaz üreten suçlular fasulye, bezelye, mercimek, lahana, soğan, brokoli, karnabahar, tam tahıllı yiyecekler, mantarlar, bazı meyveler ve bira ve diğer gazlı içeceklerdir. Gazınızın iyileşip iyileşmediğini görmek için bir defada bir tane yiyecek çıkarmayı deneyin.
• Etiketleri okuyun. Süt ürünleri bir sorun gibi görünüyorsa, bir dereceye kadar laktoz intoleransı yaşayabilirsiniz. Ne yediğinize dikkat edin ve düşük laktoz veya laktoz içermeyen çeşitler deneyin. Şekersiz yiyeceklerde bulunan bazı sindirilemeyen karbonhidratlar (sorbitol, mannitol ve ksilitol) ayrıca gazın artmasına neden olabilir.
• Daha az yağlı yiyecekler yiyin. Yağ, sindirimi yavaşlatır ve bakterilere fermentasyon için zaman kazandırır.
• Yüksek lifli yiyecekleri geçici olarak kesin. Lifin birçok faydası vardır, ancak birçok yüksek lifli gıda da büyük gaz üreticileridir. Biraz ara verdikten sonra, yavaşça diyetinize lif ekleyin.
• Reçetesiz bir çare deneyin. Laktaz içeren bazı ürünler laktozu sindirmeye yardımcı olabilir. Simetikon (Gas-X, Mylanta Gas) içeren ürünlerin faydalı olduğu kanıtlanmamıştır, ancak birçok kişi bu ürünlerin çalıştığını düşünmektedir. Beano gibi ürünler, bazı fasulye türlerinin parçalanması sırasında üretilen gazı azaltabilir.
Bağırsak Gazının Nedenleri
Mide bağırsak kanalındaki gaz iki kaynak ile oluşur. Biri yutulan hava diğeri ise bağırsakta bulunan zararsız mikroorganizmaların gıda artıklarından oluşturduğu gazdır.
Hava yutulması (Aerofaji) midedeki gazın en önemli nedenidir. Herkes yemek yerken veya su içerken az miktarda hava yutar. Fakat hızlı yemek yemek, yemek yerken konuşmak, sakız çiğnemek, sigara içmek ve gevşek takma diş kullanmak yutulan hava miktarını arttırır.
Geğirme ile yutulan havanın büyük bir kısmı mideden ağız yolu ile çıkar, geri kalan gaz ince bağırsaklara geçer, bir kısmı ince bağırsaklarda emilir,geri kalanı kalın bağırsağa geçer ve makattan vücudu terk eder.
Kalın bağırsakta bulunan zararsız mikroorganizmalar gıda artıklarından gaz üretir. Bu mikroorganizmalar, mide bağırsak kanalının daha yukarı kısımlarında sindirilemeyen kompleks karbonhidratları (şeker, nişasta, lif), selülozu sindirebilir. Bu sırada gaz açığa çıkar. Herkesin kalın bağırsağında belli oranda zararsız mikroorganizma vardır.
Mide üşütmesi veya gıda zehirlenmesinde olduğu gibi bazı akut hastalıklarda, aşırı gaz meydana gelebilir. Divertikülit, İritabıl bağırsak sendromu veya ülseratif kolit ya da Crohn hastalığı gibi enflamatuar bağırsak hastalığının olduğu daha ciddi kronik durumlardaki bir kaç belirtiden biri de gaz olabilmektedir.
Antibiyotik kullanımı, bağırsaklarınızdaki normal bakteri florasını bozduğundan gaz oluşumunda bir rol oynayabilir. Laksatiflerin aşırı kullanımı veya kabızlık yapıcı ilaçlar da soruna katkıda bulunabilir.
Gaz ve şişkinlik, esasen sütlü gıdaları yedikten sonra meydana geliyorsa, vücudunuz süt ürünlerindeki şekeri (laktoz) yakamamaktadır. İnsanların çoğu, 6 yaşından sonra laktozu yeteri kadar işleyememektedir ve bazı yeni doğan bebeklerde bile laktoza karşı aşırı duyarlılık söz konusudur. Özellikle, buğdayda ve bazı diğer hububatlarda bulunan glutende olduğu gibi diğer gıdalara aşırı duyarlılık da gaz, diyare ve hatta kilo kaybına da neden olabilir.
Bağırsak gazına ya da kabızlık veya ishale neden olan her şey gaz sancılarına da neden olabilir. Keskin ve batıcı olarak hissedilen bu ağrılar genellikle, bağırsaklarınızda gaz biriktiği ve bunları dışarı çıkaramadığınız zaman meydana gelmektedir. Gaz ağrıları genellikle şiddetli olup kısa sürelidir. Gaz ortadan kalktığında, ağrınız da çoğu zaman kaybolur.
Aşırı gaz şikayeti olan hastalar, genellikle şu belirtilerle başvururlar.
Hastalar sabah uyandıklarında karınlarını düz olduğunu ve gün içinde giderek şiştiğinden, hatta elbiselerinin onları rahatsız ettiğinden şikayet ederler. Bazı kadınlar menstrüel kanama öncesi şikayetlerin artmasından rahatsızdırlar.
Geğirme
Bağırsak gazının en sık sebebi yutulan havadır. Hızlı yemek yemek, içecekleri kamış kullanarak içmek, sakız çiğnemek, şeker emmek, sigara içmek ve gevşek takma diş kullanmak hava yutmayı kolaylaştırır. Geğirti ile midede biriken aşırı gaz, yemek borusuna oradan da ağız yoluyla geri atılması ile oluşur.
Bazı bireyler ardı ardına geğirirler. Bu tip geğirtinin yenilen ve içilen gıda ile pek bir ilgisi yoktur. Asıl neden, psikolojik olarak yutulan aşırı havadır. Yutulan bu hava midede fazla miktarda gaz birikimine ve kronik geğirmeye neden olur. Bu durum, midenin aşırı gaz ürettiği anlamına gelmemelidir.
Sosyal olarak rahatsız edici ve kalın bağırsakta oluşan hidrojen ve karbondioksit gazlarının neden olduğu bir şikayettir. Bağırsakta tam olarak emilemeyen karbonhidratların (selüloz gibi) kalın bağırsakta bakteriler tarafından parçalanması sırasında oluşurlar. Değişik karbonhidratların tam olarak emilememesi normal bir durumdur. Bu emilemeyen karbonhidratlara bakterilerin etkisi nedeniyle gaz üretilir.
Kuru fasulyenin gaz oluşturma yeteneği iyi bilinmektedir. Kuru fasulye ve lentilin içindeki şekerler ince bağırsaktaki enzimler tarafından parçalanmaya dirençlidirler. Bu şekerler kalın bağırsağa geldiğinde bakteriler tarafından fermente edilirler ve açığa gaz çıkar.
Buğday, yulaf, mısır, patates ve bazı sebze ve meyve içindeki karbonhidratlar da kalın bağırsağa kadar tam olarak sindirilmez ve emilmez. Buna ek olarak insanların süt içindeki ana şeker olan laktoz a duyarlılıklarıda değişkendir. Bir çok erişkinde laktozu parçalayan ana enzim olan laztaz eksikliği görülür ve bu insanlar laktozu parçalayıp sindiremezler. Laktaz enzimi ayrıca yaşla da miktarı azalan bir enzimdir. Sağlıklı insanların %40-50 si sentetik bir şeker olan sorbitolün emilimini de yapamazlar. Her gün 10 gram sorbitol kullanımı (5 adet şekersiz sakız çiğneme) ile gaz üretimi artar.
